പഴയകാലങ്ങളിൽ തടവുകാരുടെ പരിപാലനം എന്നത് അവർ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുള്ള കുറ്റക്യത്യങ്ങൾക്ക് തുല്യമായ ശിക്ഷ പ്രതികാര ഭാവേന മടക്കിക്കൊടുക്കുക, സ്വാതന്ത്ര്യം തടസ്സപ്പെടുത്തുക തുടങ്ങിയ ഭയപ്പെടുത്തുന്ന ശിക്ഷാരീതികളായിരുന്നു അവലംബിച്ചിരുന്നത്. കാലക്രമേണ ഈ സമീപനത്തിൽ നിന്നും മാറി ആധുനിക രീതികളായ സുരക്ഷ, തിരുത്തൽ, മാനസ്സാന്തരം, ക്ഷേമം, പുനരധിവാസം, സമൂഹ പുനഃപ്രവേശം എന്നീ ചികിത്സാരീതിയിലേക്ക് മാറിയിട്ടുണ്ട്. ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനും അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിഷയങ്ങൾ നേരിടുന്നതിനുമായി ”കേരളാ പ്രിസണ്‍സ് & കറക്ഷണല്‍ സര്‍വ്വീസസ് (മാനേജ്‌മെൻറ്) ആക്ട്, 2010” എന്ന നിയമം രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടു.
ജയിൽ വകുപ്പിൻ്റെ അടിസ്ഥാന കടമയും ഉത്തരവാദിത്തവും ജയിലുകളിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന എല്ലാ വ്യക്തികളെയും സുരക്ഷിതമായി കസ്റ്റഡിയിൽ സൂക്ഷിക്കുക എന്നതാണ്. ജയിലിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന എല്ലാവർക്കും ശുചിത്വമുള്ള ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾ, മതിയായ ഭക്ഷണം, വസ്ത്രം, വൈദ്യസഹായം എന്നിവ നിയമത്തിൽ വിഭാവനം ചെയ്യുന്നു. ഫലപ്രദമായ തൊഴിൽ പരിശീലനം ഉൾപ്പെടെ തടവുകാരുടെ തെറ്റുതിരുത്തൽ, നവീകരണം, പുനരധിവാസം എന്നീ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനായാണ് ജയില്‍ വകുപ്പിൻ്റെ പരിശ്രമം.
തടവുകാരുടെ സുരക്ഷ, തെറ്റു തിരുത്തൽ, മാനസ്സിക പരിവര്‍ത്തനം, പുനരധിവാസം എന്നിവ യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാക്കി അവരെ സ്വയംപര്യാപ്തരായി സമൂഹത്തിലേക്ക് മടക്കി അയയ്ക്കുക എന്നതാണ് ജയിൽ വകുപ്പിൻ്റെ ദൗത്യം.
ഫ്യൂഡല്‍ വ്യവസ്ഥ നിലനിന്നിരുന്ന കാലത്ത്‌ ജയിലുകള്‍ എന്നത് രാജകടുംബങ്ങള്‍ക്കും, സമ്പന്ന വര്‍ഗ്ഗങ്ങള്‍ക്കും മാത്രമായിരുന്നു. അന്ന്‌ ജയിലുകള്‍ പണിതിരുന്നത്‌ രാജകൊട്ടാരങ്ങളിലും, കോട്ടകളിലും ആയിരുന്നു. സാധാരണക്കാരും പാവപ്പെട്ടവരുമായ ജനങ്ങള്‍ തെറ്റു ചെയ്താല്‍ ഉടനടി ശിക്ഷ നല്‍കപ്പെട്ടു. ക്രമേണ ഫുഡല്‍ വ്യവസ്ഥയില്‍ നിന്നും മുതലാളിത്ത വ്യവസ്ഥയിലേക്ക്‌ സമൂഹം മാറിയപ്പോള്‍ ജയിലുകള്‍ എന്നത് ഭരണകൂടങ്ങളെ നിലനിര്‍ത്തുന്നതിനുള്ള ശിക്ഷാ കേന്ദ്രങ്ങളായി മാറി. ഇന്ത്യയില്‍ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഭരണ കാലത്ത്‌ ഭരണകൂടത്തിനെതിരെ പ്രതികരിക്കുന്നവരെ ശിക്ഷിക്കുന്ന ശിക്ഷാ കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്നു ജയിലുകള്‍. പഴയകാലങ്ങളിൽ തടവുകാരുടെ പരിപാലനം എന്നത് അവർ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുള്ള കുറ്റക്യത്യങ്ങൾക്ക് തുല്യമായ ശിക്ഷ പ്രതികാര ഭാവേന മടക്കിക്കൊടുക്കുക, സ്വാതന്ത്ര്യം തടസ്സപ്പെടുത്തുക തുടങ്ങിയ ഭയപ്പെടുത്തുന്ന ശിക്ഷാരീതികളായിരുന്നു അവലംബിച്ചിരുന്നത്. കാലക്രമേണ ഈ സമീപനത്തിൽ നിന്നും മാറി ആധുനിക രീതികളായ സുരക്ഷ, തിരുത്തൽ, മാനസ്സാന്തരം, ക്ഷേമം, പുനരധിവാസം, സമൂഹ പുനഃപ്രവേശം എന്നീ ചികിത്സാരീതിയിലേക്ക് മാറിയിട്ടുണ്ട്. ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനും അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിഷയങ്ങൾ നേരിടുന്നതിനുമായി ”കേരളാ പ്രിസണ്‍സ് & കറക്ഷണല്‍ സര്‍വ്വീസസ് (മാനേജ്‌മെൻറ്) ആക്ട്, 2010” എന്ന നിയമം രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടു. 2014 മെയ്‌ മാസം 23 ന്‌ ഈ ആക്ടിന്റെ 99-ആം വകപ്പ്‌ പ്രകാരം 2014 ലെ കേരള പ്രിസണുകളും സംശുദ്ധീകരണ സന്മാര്‍ഗ്ലീകരണ സേവനങ്ങളും (നിര്‍വഹണം) ചട്ടങ്ങള്‍ രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടു.
തടവുകാരെ വ്യക്തി എന്നതിലുപരി മനുഷ്യവിഭവ സ്രോതസ്സായി പരിഗണിച്ചു കൊണ്ട്‌ അക്കാഡമിക്‌ യോഗ്യത കണക്കാക്കാതെ വൈദഗ്ദ്യവും നൈപുണ്യവും മനസിലാക്കി വൃതൃസ്ത മേഖലകളില്‍ സ്വയം പര്യാപ്തരാക്കി മാറ്റുന്നതിനുള്ള തീവ്രശ്രമമാണ്‌ നടന്നുവരുന്നത്‌. ജയിൽ വകുപ്പിൻ്റെ അടിസ്ഥാന കടമയും ഉത്തരവാദിത്തവും ജയിലുകളിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന എല്ലാ വ്യക്തികളെയും സുരക്ഷിതമായി കസ്റ്റഡിയിൽ സൂക്ഷിക്കുക എന്നതാണ്. ജയിലിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന എല്ലാവർക്കും ശുചിത്വമുള്ള ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾ, മതിയായ ഭക്ഷണം, വസ്ത്രം, വൈദ്യസഹായം എന്നിവ നിയമത്തിൽ വിഭാവനം ചെയ്യുന്നു. ഫലപ്രദമായ തൊഴിൽ പരിശീലനം ഉൾപ്പെടെ തടവുകാരുടെ തെറ്റുതിരുത്തൽ, നവീകരണം, പുനരധിവാസം എന്നീ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനായാണ് ജയില്‍ വകുപ്പിൻ്റെ പരിശ്രമം. ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍ ജയിലുകള്‍ എന്നത് ശിക്ഷാ കേന്ദ്രങ്ങള്‍ എന്നതിനുപരി തെറ്റുതിരുത്തല്‍ കേന്ദ്രങ്ങളായി മാറി. ആയതിനാല്‍ ജയിലുകള്‍ എന്നത് പ്രിസണ്‍ & കറക്ഷണല്‍ ഹോം എന്ന്‌ നാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു.
തടവുകാരുടെ സുരക്ഷ, തെറ്റു തിരുത്തൽ, മാനസ്സിക പരിവര്‍ത്തനം, പുനരധിവാസം എന്നിവ യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാക്കി അവരെ സ്വയംപര്യാപ്തരായി സമൂഹത്തിലേക്ക് മടക്കി അയയ്ക്കുക എന്നതാണ് ജയിൽ വകുപ്പിൻ്റെ ദൗത്യം.